Bezpieczna i troskliwa obsługa zwierząt to podstawowa umiejętność niezbędna każdemu rolnikowi. Selekcja zwierząt polegająca na doborze osobników o łagodnym temperamencie nie jest wystarczającym zabiegiem profilaktycznym, aby uniknąć wypadków. Łatwość obsługi zależy przede wszystkim od intensywności i częstotliwości kontaktów zwierzęcia z człowiekiem.

Warto zauważyć, że nawet oswojone zwierzęta wykazują chęć ucieczki, gdy nagle w ich polu widzenia pojawi się nieznany obiekt, który traktowany jest przez nie jako zagrożenie lub wówczas, gdy znajdą się w nowym otoczeniu.

Dlatego warto posiadać wiedzę dotyczącą obowiązujących zasad bhp przy obsłudze danego gatunku i uzyskać informacje o charakterze konkretnego zwierzęcia. Dobrze jest zaopatrzyć się w odpowiedni ubiór roboczy oraz odpowiednie narzędzia do pielęgnacji i obsługi zwierząt. Zanim podejdzie się do zwierzęcia warto zasygnalizować zwierzęciu głosem swoją obecność. W obecności zwierząt nie powinno palić się tytoniu i bezwzględnie nie powinno się podejmować obsługi zwierząt po spożyciu alkoholu.

Należy pamiętać, że dobrostan zwierząt minimalizuje zagrożenia i wypadki przy ich obsłudze.

Podczas obsługi zwierząt można nabawić się chorób odzwierzęcych, które są nazywane zoonozami. Choroby te, to m.in.: tężec, kleszczowe zapalenie mózgu, borelioza, wścieklizna, bruceloza, gruźlica, toksoplazmoza, leptospiroza i listerioza. Zoonozy są wywoływane przez bakterie, wirusy, pasożyty i grzyby. Mogą być przyczyną groźnych i trudnych do wyleczenia dolegliwości, kalectwa, a nawet śmierci. Dlatego należy im zapobiegać poprzez:

• przestrzeganie zasad higieny osobistej,
• dezynfekowanie i opatrywanie wszelkich ran i drobnych skaleczeń,
• stosowanie rękawic ochronnych,
• spożywanie mięsa tylko wiadomego pochodzenia i przebadanego przez lekarza weterynarii,
• poddawanie mięsa obróbce termicznej przed spożyciem,
• stosowanie szczepień ochronnych dla zwierząt,
• utrzymywanie higieny w pomieszczeniach inwentarskich,
• stosowanie zabiegów asenizacyjnych: usuwanie obornika, gnojowice, czyszczenie stanowisk, okresowe dezynfekcje, dezynsekcje i deratyzacje.

Osoby, które kontaktowały się z chorymi zwierzętami lub produktami pochodzącymi od nich, powinny poddać się badaniom lekarskim. Kobiety w ciąży muszą zachować szczególną ostrożność w kontakcie ze zwierzętami, zwłaszcza kotami, gdyż mogą one przenosić toksoplazmozę.

Najczęściej spotykanym zwierzęciem w gospodarstwie jest pies. Pies jest przyjacielem człowieka i jak najlepszym stróżem. Decydując się na psa należy pamiętać o tym, że on także bywa istotą nieprzewidywalną i może przeobrazić się w agresywne zwierzę. Agresję mogą wywołać: głód, stres,

zbyt krótki łańcuch, zimno, drażnienie go przez dzieci. Pies w gospodarstwie powinien mieć zapewniony ogrodzony i odpowiednio duży wybieg. Psa należy traktować dobrze, poddawać go regularnym szczepieniom i odrobaczeniom a on odpłaci się wierną służbą.

Należy pamiętać, że odpowiednie traktowanie zwierząt inwentarskich jest uregulowane prawnie. Powinno również być podyktowane względami etycznymi i praktycznymi. Zwierzęta poddane w mniejszym stopniu czynnikom stresogennym są zdrowsze i bardziej wydajne, a ich obsługa łatwiejsza i bezpieczniejsza.

_{Anna Krystyniak}