O tym jak ważne jest prawidłowe oznaczenie nieruchomości numerem adresowym pisaliśmy wielokrotnie. Dziś jednak chcemy omówić sytuacje numerowania wielu budynków na działce, zdarzające się sytuacje zdublowanej numeracji nieruchomości jak również numeracji lokali wewnątrz budynku.

Zadania gminy w zakresie numeracji nieruchomości określają przepisy ustawy z dnia 17 maja 1989 r. - Prawo geodezyjne i kartograficzne. Jak wynika z art. 47a ust. 1 tej ustawy, do zadań gminy należy m.in. ustalanie numerów porządkowych oraz zakładanie i prowadzenie ewidencji miejscowości, ulic i adresów, a także umieszczanie i utrzymywanie w należytym stanie tabliczek z nazwami ulic i placów w miastach oraz innych miejscowościach na obszarze gminy. Oczywiście umieszczanie i utrzymywanie tabliczek z nazwami ulic i placów dotyczy tych zlokalizowanych w przestrzeni publicznej, przy drogach, placach, nie zaś na prywatnych nieruchomościach – tu obowiązek spoczywa na właścicielu nieruchomości.

Z kolei z art. 47a ust. 5 wynika, że wspomniana powyżej ewidencja miejscowości, ulic i adresów zawiera m.in. dane adresowe określające numery porządkowe budynków mieszkalnych oraz innych budynków przeznaczonych do stałego lub czasowego przebywania ludzi, w tym w szczególności budynków: biurowych, ogólnodostępnych wykorzystywanych na cele kultury i kultury fizycznej, o charakterze edukacyjnym, szpitali i opieki medycznej oraz przeznaczonych do działalności gospodarczej, wybudowanych, w trakcie budowy i prognozowanych do wybudowania. Skoro zatem numer porządkowy nadajemy dla budynku, to co do zasady należy przyjąć, że jeden budynek powinien mieć przyporządkowany w ewidencji jeden numer, niezależnie od liczby gospodarstw domowych zamieszkujących pod danym adresem. Inna sytuacja zachodzi w przypadku budynków odrębnych, ale przylegających do siebie tzw. ścianą oddzielenia pożarowego, jak np. w zabudowie bliźniaczej, szeregowej lub w ciągu kamienic w zabudowie pierzejowej. Wówczas nadanie odrębnej numeracji poszczególnym odrębnym budynkom jest dopuszczalne i wskazane.

Numery porządkowe, o których mowa powyżej, ustala na wniosek zainteresowanych podmiotów lub z urzędu wójt (ewentualnie burmistrz lub prezydent miasta), a o tych ustaleniach zawiadamia właścicieli nieruchomości lub inne podmioty uwidocznione w ewidencji gruntów i budynków, które tymi nieruchomościami władają. Niedopuszczalne jest posługiwanie się numerem nieustalonym przez urząd, tym bardziej, że o ostatecznym kształcie numeracji budynków decyduje urząd na podstawie prowadzonych przez siebie ewidencji i analiz. Co ważne przepis art. 47a upoważnia także urząd do podjęcia działań w celu likwidacji i zmiany tzw. numeracji „zdublowanej”, powstałej w poprzednich latach w wyniku odmiennych niż obecnie uregulowań prawnych, także bez zgody właściciela/ zarządcy nieruchomości.

Jak wynika z przytoczonych regulacji, obowiązki gminy w zakresie numeracji nieruchomości dotyczą jedynie budynków, a nie lokali mieszkalnych. Oznaczeniem poszczególnych lokali w budynkach zajmują się bowiem właściciele, zarządcy bądź administratorzy tych budynków i gmina w te oznaczenia nie ingeruje.

Jeżeli zatem pod jednym adresem zamieszkuje więcej gospodarstw domowych, w oddzielnych lokalach, to właściciel może dokonać wyodrębnienia lokali oraz ich numeracji. Należy jednak pamiętać, że numery lokali nie są przedmiotem ewidencji miejscowości, ulic i adresów, a ich nadawanie i numeracja nie należy do kompetencji gminy. Na podstawie uzyskanego w starostwie zaświadczenia o samodzielności lokalu, można dokonać oznaczenia w akcie notarialnym poszczególnych lokali jako numer budynku nadany przez gminę oraz ustalony numer lokalu. Gmina nie ma prawa ani nadać ani zmienić numeracji lokali w budynku, a zatem w prowadzonych rejestrach meldunkowych czy rejestrach ewidencji działalności gospodarczej ma obowiązek jedynie dostosować się do przyjętej w budynku numeracji.

Jeśli oznaczenia lokali wynikające z aktów notarialnych sprzedaży poszczególnych lokali są niezgodne z informacjami zamieszczonymi w dokumentach ich mieszkańców, to należy dokonać zmiany tych dokumentów (o ile dane adresowe się w nich znajdują). Treść aktów notarialnych, także w zakresie oznaczenia lokali, których te akty dotyczą, została zapewne sformułowana przez notariusza w oparciu o dokumenty precyzujące, z jakim lokalem mamy do czynienia.

Akty te stają się podstawą założenia ksiąg wieczystych dla tych lokali i taka numeracja lokali, jaką przyjęto w akcie, powinna być przyjęta w księdze wieczystej. Tak więc to treść aktu notarialnego, a nie dowodów osobistych czy innych dokumentów tożsamości, powinna mieć znaczenie decydujące przy określaniu numeracji lokali.

Co ważne nie istnieje w przepisach prawa procedura zmiany numeracji lokalu. Jest ona zresztą rzadka, bo nie następuje na przykład z powodu zmiany jego przeznaczenia, tzn. zmiana sposobu użytkowania lokalu nie powoduje zmiany ani jego numeru, ani danych adresowych. Zmieniając zarówno lokal mieszkalny na lokal użytkowy, jak i z użytkowego na mieszkalny, numer lokalu pozostaje ten sam. Dlatego też to na właścicielu i/lub zarządcy nieruchomości ciąży obowiązek prawidłowej, czytelnej i dokładnej numeracji lokali wewnątrz budynku, co przekłada się choćby na prawidłowość doręczania przesyłek oraz dojazd służb ratownictwa czy porządkowych.

_{Jarosław Babiasz}