Kreatywność oszustów i złodziei nie zna granic. Na wnuczka, na policjanta, na pracownika firmy telekomunikacyjnej czy inspekcji sanitarnej – oszukują w świecie realnym, oszukują w Internecie.

Chociaż coraz więcej mówi się o różnego rodzaju oszustwach, jak najpopularniejsze chyba wyłudzanie pieniędzy metodą „na wnuczka” czy „na policjanta”, to wciąż słyszymy o kolejnych skutecznych przypadkach takich działań. Ofiarami najczęściej padają osoby starsze, które nie zawsze wystarczająco krytycznie podchodzą do tego, co usłyszą lub wyczytają w sieci. Pandemia sprzyja naciąganiu seniorów, ponieważ zamknięci w domach stają się jeszcze łatwiejszym celem dla grup przestępczych. Potrzebują towarzystwa, rozmowy, bycia wysłuchanym. Aby osiągnąć cel, oszuści nieustannie modyfikują znane już metody i wymyślają nowe, jak chociażby związane z covid-19 – fałszywe informacje o dezynfekcji przesyłki czy sprzedaży środków ochrony osobistej.

Jak manipulują oszuści?

• sprawcy wykorzystują to, co w seniorach najcenniejsze: ufność i chęć niesienia pomocy oraz rozluźnienie więzi międzyludzkie, także w rodzinie – oszuści tak kierują rozmową, byśmy mogli uwierzyć, że rozmawiamy z dawno nie widzianym czy nie słyszanym krewnym,
• oszuści wykorzystują fakt, że często seniorzy to osoby schorowane - zdarza się, że czegoś nie dosłyszą a wstydzą się tego, że czegoś nie wiedzą czy nie rozumieją – zwłaszcza, gdy ktoś prosi o pomoc. Nawet najbliższym nie mówią, że ktoś do nich zadzwonił, że podjęli decyzję pod wpływem chwili. Zwłaszcza, gdy okazuje się, że zniknęły ich oszczędności życia,
• oszuści budują w rozmowie zaufanie, wymieniając nazwę np. instytucji czy służb, które rzekomo reprezentują. Po tym padają słowa – klucze: więzienie, kłopoty, ofiara, pomoc, sprzedaż i zastrzeżenie, by nikomu o sytuacji nie mówić. Osoba jest manipulowana, by podjęła decyzję natychmiast.

Jak poznać oszusta?

Oszust podaje się przez telefon za kogoś bliskiego, kto informuje o tym, że potrzebuje pilnie pieniędzy lub że posiada atrakcyjną ofertę sprzedaży towarów, po czym się rozłącza, a po chwili telefon seniora dzwoni ponownie i kolejny dzwoniący podaję się za policjanta, informującego o próbie wyłudzenia. Senior zostaje poinformowany o konieczności pilnego przekazania pieniędzy potrzebnych do schwytania oszusta.

Pamiętajmy, jeśli rozmówca zaproponuje potwierdzenie jego tożsamość jako policjanta dzwoniąc na numer 112 – należy się rozłączyć. Wybierając w trakcie rozmowy 112 – wciąż rozmawiamy z tą samą osobą.

Zasady ograniczonego zaufania

Policja nigdy nie prosi o przekazanie pieniędzy i nigdy nie dzwoni z takim żądaniem. W takich bądź podobnych sytuacjach nigdy nie należy wręczać nikomu pieniędzy, nie należy podpisywać żadnych dokumentów, nie należy zaciągać kredytów na cel, którego nie znamy,
nie należy wypłacać ze swojego konta żadnych oszczędności, by przekazać je obcym, którzy twierdzą, że konto jest zagrożone.

Dodatkowo:

• nie przekazujmy pieniędzy osobom, które telefonicznie podają się za naszych krewnych,
• nie przekazujmy informacji na swój temat osobom nieznajomym,
• nie otwierajmy drzwi do mieszkania osobom, których nie znamy,
• żądajmy identyfikatora/legitymacji od odwiedzających nas pracowników instytucji.

Oszustwa w sieci

Inną popularną niestety metodą oszustw w sieci jest nawiązywanie relacji przyjacielskich lub romantycznych np. za pośrednictwem portali społecznościowych, a następnie prośby o pożyczki mniejszych lub większych sum pieniędzy.

Na ten rodzaj oszustwa szczególnie narażone są osoby samotne. To bardzo przykre, gdy ktoś nadużywa zaufania takiej osoby, by wyłudzić od niej pieniądze. A warto podkreślić, że oszuści potrafią się uwiarygodniać w nadzwyczajny sposób – np. wysyłając fikcyjne lub cudze zdjęcia, które mają potwierdzać tożsamość 

Nigdy nie przekazujmy nieznajomym żadnych pieniędzy, nie informujmy, jakie środki mamy na kontach czy w domu.

Jak zareagować?

• rozłącz połączenie telefoniczne,
• trzymaj obok telefonu listę numerów do swoich najbliższych. Jeśli zadzwoni ktoś podający się za wnuka czy siostrzeńca, porównaj numer, z którego dzwoni, z tym, który masz na liście,
• nie przekazuj pieniędzy ani nie podpisuj dokumentów,
• zadzwoń do osoby bliskiej lub pod inny znany numer telefonu, powiadom policję.

Drodzy seniorzy, nigdy, pod żadnym pozorem, nie przekazujcie obcym osobom żadnych pieniędzy, nawet jeżeli zapewniają one, że środki mają np. pomóc komuś znajomemu wyjść z kłopotów. Jeżeli ktoś o to poprosi, skontaktujcie się z zaufaną bliską osobą i powiadomcie ją o tym fakcie, dzwońcie na policję. 

_{Anna Weneny}