Prawie w każdym gospodarstwie (zakładzie rolnym oraz gospodarstwie indywidualnym) jako środek transportu oraz do napędu maszyn jest używany ciągnik rolniczy.
Oto kilka uwag dotyczących bezpieczeństwa jego obsługi:
- obsługę można powierzyć osobie posiadającej prawo jazdy (przy korzystaniu z dróg publicznych) lub przeszkolonej do jego bezpiecznej obsługi (przy użytkowaniu w gospodarstwie – na drogach wewnętrznych i w budynkach inwentarskich),
- w razie agregatowania z maszyną współpracującą przekazywanie napędu poprzez wał przegubowo-teleskopowy jest dopuszczalne tylko wówczas, gdy ma on kompletną i nieuszkodzoną osłonę,
- agregatowanie maszyn, beczek asenizacyjnych jest dopuszczalne wyłącznie za pośrednictwem przeznaczonych do tego urządzeń (układ trzypunktowy, zaczepy transportowe i rolnicze),
- w kabinie ciągnika w czasie jazdy i pracy nie powinien przebywać nikt inny poza traktorzystą,
- ciągnik powinien mieć sprawne wszystkie układy, które podlegają sprawdzeniu codziennie przed jego uruchomieniem,
- pedały hamulców powinny być stale spięte razem,
- stopień wejściowy do kabiny ciągnika powinien być systematycznie oczyszczany, aby zapobiec poślizgowi i upadkowi obsługującego,
- ciągnik powinien być wyposażony w sprawną gaśnicę,
- płyn chłodzący i paliwo należy uzupełniać tylko po wyłączeniu silnika.
Nie wolno:
- przewozić osób na błotnikach,
- używać ciągników bez kabin lub ram ochronnych, zwłaszcza na zboczach, gdy ich kąt pochylenia przekracza 12 stopni,
- zjeżdżać po pochyłościach przy wyłączonym biegu lub zgaszonym silniku,
- prowadzić ciągnika po spożyciu alkoholu,
- pozostawiać pojazdu nie zabezpieczonego przed przypadkowym uruchomieniem.
Zgodnie z zasadami bezpiecznej pracy wszystkich stacjonarnych maszyn i urządzeń należy:
- znać instrukcję ich bezpiecznej obsługi,
- włączać napęd tylko przy założonych wszystkich osłonach części ruchomych, ostrych i niebezpiecznie wystających,
- włączać urządzenie elektryczne tylko po sprawdzeniu stanu izolacji przewodów zasilających i właściwego podłączenia do instalacji zasilającej.
Zabrania się podczas ruchu maszyny lub przy włączonym napędzie:
- wykonywania prac konserwacyjno-remontowych,
- regulacji długości łańcuchów, pasków klinowych lub płaskich,
- dokonywania wymiany zespołów roboczych lub sit,
- usuwania zanieczyszczeń,
- wkładania ręki do otworów wlotowych i gardzieli, w których obracają się części robocze lub przekładnie,
- otwieranie pokrywek montażowych lub okienek kontrolnych,
- pobierania ręką próbek w celu sprawdzenia np. jakości śrutowania zboża,
- zdejmowania osłon lub pokryw.
Bardzo ważną zasadą w zakresie bezpieczeństwa pracy jest zabezpieczenie (przed dostępem ludzi) pasów przenoszących napęd lub innych długich, ruchomych elementów (np.: łańcuchów, pasków klinowych) barierkami ochronnymi o wysokości 110 cm po obu stronach oraz zabezpieczenie przejść pod pędnią.
Prace wykonywane codziennie w gospodarstwach rolnych są bardzo zróżnicowane i wymagają użycia wielu narzędzi ręcznych. Narzędzia, np. grabie, grace, siekacze, sikiery, powinny znajdować się w wyznaczonych miejscach, nigdy rzucone bezładnie lub zostawione pod ścianą. Drobne narzędzia ręczne (młotki, noże, dłuta, nozyce, piłki) powinny być przechowywane w szufladzie lub w szafce. Takie narzędzia jak: siekiera, kosa, łom, widły, kilof powinny mieć swoje miejsce w oddzielnym przeznaczonym do tego pomieszczeniu (magazynku).
W gospodarstwie indywidualnym (rodzinnym) pomieszczenie to nie powinno być dostępne dla dzieci.
Niedozwolone jest:
- wkładanie ostrych narzędzi do kieszeni (należy je przenosić w skrzynce narzędziowej)
- używanie narzędzi uszkodzonych lub nadmiernie zużytych
- wykonywanie robót ostrymi narzędziami w pomieszczeniu o słabym oświetleniu lub przez osoby będące pod wpływem alkoholu
- pozostawianie ostrych narzędzi podczas przerwy w pracy bez możliwości sprawowania kontroli
- używanie narzędzi niewłaściwe osadzonych na trzonkach lub rękojeściach albo z uszkodzonymi trzonkami
- pozostawienie wideł skierowanych zębami do góry i grabi trzonkiem do góry
- wykonywanie prac naprawczych z użyciem rozklepanych młotków, rozkalibrowanych kluczy płaskich, oczkowych i nasadowych, piłek ręcznych do metali z uszkodzonym brzeszczotem, piłek do drewna z wyłamanymi zębami, wideł z wyłamanymi zębami, itp.
Anna Krystyniak KRUS