Zadania gminy realizowane są za pośrednictwem organów władzy, którymi są Rada Gminy i Wójt Gminy. Do właściwości rady gminy należą wszystkie sprawy pozostające w zakresie działania gminy, o ile ustawy nie stanowią inaczej. Do wyłącznej właściwości rady gminy należy:

  • uchwalanie statutu gminy,
  • uchwalanie budżetu gminy, rozpatrywanie sprawozdania z wykonania budżetu oraz podejmowanie uchwały w sprawie udzielenia lub nie udzielenia absolutorium z tego tytułu,
  • ustalanie wynagrodzenia wójta, stanowienie o kierunkach jego działania oraz przyjmowanie sprawozdań z jego działalności,
  • powoływanie i odwoływanie skarbnika gminy, który jest głównym księgowym budżetu, oraz sekretarza gminy - na wniosek wójta,
  • uchwalanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego,
  • uchwalanie programów gospodarczych,
  • ustalanie zakresu działania jednostek pomocniczych, zasad przekazywania im składników mienia do korzystania oraz zasad przekazywania środków budżetowych na realizację zadań przez te jednostki,
  • podejmowanie uchwał w sprawach podatków i opłat w granicach określonych w odrębnych ustawach,
  • podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych gminy, przekraczających zakres zwykłego zarządu,
  • podejmowanie uchwał w sprawie przyjęcia zadań, o których mowa w art. 8 ust. 2 i 2a ustawy o samorządzie gminnym,
  • podejmowanie uchwał w sprawach współdziałania z innymi gminami oraz wydzielanie na ten cel odpowiedniego majątku,
  • podejmowanie uchwał w sprawach współpracy ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw oraz przystępowania do międzynarodowych zrzeszeń społeczności lokalnych i regionalnych,
  • podejmowanie uchwał w sprawach: herbu gminy, nazw ulic i placów publicznych oraz wznoszenia pomników,
  • nadawanie honorowego obywatelstwa gminy,
  • podejmowanie uchwał w sprawie zasad udzielania stypendiów dla uczniów i studentów,
  • stanowienie w innych sprawach zastrzeżonych ustawami do kompetencji rady gminy.

Wybory do rad gmin, są powszechne, równe, bezpośrednie i odbywają się w głosowaniu tajnym. Zasady i tryb przeprowadzania wyborów do rad gmin określa odrębna ustawa. Kadencja rady gminy trwa 4 lata licząc od dnia wyborów. 

Wójt Gminy jest jednoosobowym organem wykonawczym gminy, wybranym w bezpośrednich wyborach i usuwalnych tylko w przypadkach określonych ustawowo. Wójt gminy wykonuje uchwały rady gminy i zadania gminy określone przepisami prawa, kieruje bieżącymi sprawami gminy i reprezentuje ją na zewnątrz. O kierunkach działania wójta stanowi rada gminy. Rada gminy również przyjmuje sprawozdania z działalności Wójta oraz decyduje w strategicznych kwestiach majątkowych gminy. W realizacji zadań własnych gminy wójt podlega wyłącznie radzie gminy. 

Do ustawowo wskazanych zadań wójta należy w szczególności:

  • przygotowywanie projektów uchwał rady gminy,
  • określanie sposobu wykonywania uchwał,
  • gospodarowanie mieniem komunalnym,
  • wykonywanie budżetu,
  • zatrudnianie i zwalnianie kierowników gminnych jednostek organizacyjnych.

Wójt jako organ administracji posiada ustalone kompetencje do rozstrzygania w sprawach indywidualnych. W tej roli wójt wydaje indywidualne decyzje z zakresu administracji publicznej w zakresie wszystkich zadań gminy; zarówno w zakresie zadań własnych, jak i zleconych. Do wydawania decyzji wójt może upoważnić swojego zastępcę lub innych pracowników urzędu gminy. Od decyzji wydawanych przez wójta służy odwołanie do samorządowego kolegium odwoławczego, chyba że szczególny przepis ustawowy stanowi inaczej.

Wójt wykonuje swoje zadania przy pomocy urzędu gminy, którego jest kierownikiem.