Ostatnie podwyżki w gospodarce odpadami zarówno w kraju jak i naszej gminie skłaniają wielu z nas do postawienia pytania: dlaczego tak drogo? Spróbujemy zatem pokrótce wyjaśnić czym kierowała się Rada Gminy uchwalając obowiązujące od 1 stycznia br. stawki ww. opłat. 

Zgodnie z uchwałą Rady Gminy Bolesławiec nr XVI/188/20 z dnia 30 września 2020 r. nowa stawka dla nieruchomości zamieszkałych wyniesie 30,00 zł miesięcznie od osoby – jeżeli odpady są segregowane oraz 60,00 zł miesięcznie od osoby – w przypadku unikania obowiązku segregowania śmieci. Jednocześnie zwalnia się w części z opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi właścicieli nieruchomości zabudowanych budynkami mieszkalnymi jednorodzinnymi, którzy sami zagospodarowują odpady biologiczne w kompostowniku przydomowym (po uprzednim zwrocie wydanego wcześniej brązowego pojemnika na BIO). Osoby kompostujące odpady będą płacić mniej o 1 zł miesięcznie od osoby. Stawki dla nieruchomości niezamieszkałych uregulowane są uchwałą nr XVI/189/20. Jednocześnie przypominamy, że Właściciele nieruchomości niezamieszkałych na terenie gminy Bolesławiec mogą być objęci gminnym systemem zbiórki odpadów komunalnych, pod warunkiem złożenia stosownej deklaracji. W innym wypadku należy zawrzeć taką umowę indywidualnie z innym uprawnionym podmiotem. Umowy zawarte indywidualnie będą kontrolowane. 

Wszyscy z niepokojem obserwujemy wzrost kosztów funkcjonowania systemu gospodarki odpadami komunalnymi, które w konsekwencji ponosimy my – mieszkańcy, niemniej jednak gmina jest zobowiązana wypełnić ciążące na niej obowiązki i zapewnić mieszkańcom ciągłość usługi odbioru i zagospodarowania odpadów. Natomiast ponoszone koszty i dochody z tego tytułu muszą się w świetle obowiązujących przepisów bilansować. Gmina nie może zarabiać na gospodarce odpadami i nie powinna do niej dopłacać ze środków przeznaczonych na inne cele. System w całości finansowany jest przez nas mieszkańców bez udziału środków zewnętrznych i budżetu centralnego.

Z pobranych opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi gmina pokrywa koszty funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami komunalnymi (Art. 6r ust.2 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminie), które obejmują:

• odbieranie, transport, zbieranie, odzysk i unieszkodliwianie odpadów komunalnych;
• tworzenie i utrzymanie punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych, tzw. „PSZOK”;
• obsługę administracyjną tego systemu;
• edukację ekologiczną w zakresie prawidłowego postępowania z odpadami komunalnymi.

Ponadto Gmina Bolesławiec jako jedyna w powiecie udostępnia nieodpłatnie (jednorazowo) w ramach wsparcia gospodarstw domowych i upowszechniania selektywnego zbierania odpadów podstawowy zestaw pojemników na odpady, obejmujący 5 pojemników (szerzej na temat pojemników, zasadach ich udostępniania, informowaliśmy Państwa na łamach biuletynu informacyjnego „Wieści Gminne” w lutym ubiegłego roku). Należy zauważyć, że w wielu gminach naszego powiatu a nawet regionu obowiązek zakupu pojemników spoczywa wyłącznie na właścicielach nieruchomości, a ewentualne udostępnianie pojemników możliwe jest po dodatkowej opłacie nie zawartej w wysokości stawki.

Nie bez wpływu na system gospodarowania odpadami komunalnymi i jego koszty jest także usuwanie licznie występujących dzikich wysypisk.

Choć wymienione powyżej elementy stanowią koszty stałe funkcjonowania systemu to jednak wysokość tych kosztów z roku na rok także się zwiększa na co w ostatnim czasie miały wpływ:

• brak mechanizmów prawnych obligujących producentów produktów i opakowań do partycypacji w kosztach ich utylizacji;
• kurczący się rynek odbiorców surowców wtórnych a nawet ich brak;
• stale rosnąca ilość wytwarzanych przez gospodarstwa domowe odpadów komunalnych;
• wymóg całodobowego monitoringu miejsc magazynowania odpadów;
• dodatkowe zabezpieczenia przeciwpożarowe miejsc magazynowania odpadów;
• skrócenie czasu magazynowa odpadów na regionalnych instalacjach;
• dodatkowe kaucje finansowe za ich przetrzymywanie;
• wzrost ceny prądu;
• rosnąca płaca minimalna;
• inflacja.

W tabeli poniżej przedstawiamy zestawienie ilości wytworzonych w ubiegłych latach odpadów na terenie gminy Bolesławiec. 

Zauważalny jest także skok ilości odbieranych odpadów w niektórych frakcjach. I tak pomiędzy rokiem 2018 i 2020 r. ilość odpadów opakowań z tworzyw sztucznych wzrosła ponad dwukrotnie. Podobnie sytuacja kształtuje się w stosunku do zużytych opon i odpadów wielkogabarytowych (wzrost niemalże trzykrotny w stosunku do roku 2018).

W roku 2019 odbieranie, transport, odzysk i unieszkodliwianie odpadów komunalnych, funkcjonowanie i obsługa PSZOK oraz zbiórki mobilne kosztowały gminę 2 254 529,09 zł. W roku 2020 było to już 4 697 336,52 zł (najniższa złożona i wybrana oferta, choć kolejna w przetargu opiewała na kwotę 6 793 200,00 zł). Obecnie zawarta w grudniu 2020 r. umowa na odbiór i zagospodarowanie odpadów komunalnych na rok 2021 wynosi 5 153 466,36 zł.

Koszty obsługi administracyjnej systemu oraz edukacji ekologicznej kształtują się na stałym poziomie 140 000 zł. 

Ponadto w samym tylko 2020 r. na usuwanie dzikich wysypisk wydano 17 000 zł. Prognozowana kwota na rok 2021 została niestety zwiększona (niestety, bo jest to prawdziwa i niczym nieusprawiedliwiona plaga cwaniactwa).

Ponieważ kalkulacja opłat na 2021 r za gospodarowanie odpadami sporządzona była przed wrześniem 2020 r. (uchwała zmieniająca wysokość stawek opłat za gospodarowanie odpadami) koszty funkcjonowania systemu gospodarki komunalnej na rok 2021 oszacowano na kwotę łączną 5 195 299,42 zł (obejmując wszystkie ww. koszty, w tym prognozowany wskaźnik inflacji na 2021 r.). To na podstawie tej kwoty przyjęto wyliczenia stawki opłaty za gospodarowanie odpadami przypadającej na jednego mieszkańca wg. danych ilości zameldowanych na terenie gminy osób (14 500 osób; nie zaś mniejszej, zadeklarowanej w systemie ilości mieszkańców). Zatem przyjmując 5 195 299,42 zł / 14 500 osób / 12 m-cy = 29,85 zł /mieszk./m-c. Prognozowana stawka miesięczna od mieszkańca wyniosłaby 29,85 zł, co przy założeniu, że część mieszkańców zadeklaruje rezygnację z odbierania odpadów BIO, a koszty transportu pozostaną na zbliżonym poziomie (załoga odbierająca odpady niezależnie od ilości odbiorców musi wykonać kurs w danej miejscowości by odebrać frakcję BIO z pozostałych nieruchomości) daje kwotę 30 zł/osobę. 

Należy podkreślić, że kwota podwyższona 60 zł za brak wywiązywania się z obowiązku segregacji jest karą i nie może być zakładana do kalkulacji.

Dostrzegalna jest także rozbieżność w ilości zameldowanych i wykazanych w deklaracjach ilości mieszkańców.

Choć ilość mieszkańców zameldowanych na terenie gminy wzrasta, to proporcjonalnie wzrasta także różnica w ilości ujawnianych w deklaracji mieszkańców. Przeprowadzone dotychczas kontrole nieruchomości wskazują, iż dysproporcja ta wynika często z pracy zameldowanych domowników za granicą bądź pobierania nauki młodzieży studiującej przez większość roku poza miejscem stałego zamieszkania. By wyeliminować nieuczciwe praktyki niektórych mieszkańców Gmina Bolesławiec przeprowadza regularne kontrole deklaracji śmieciowych, gdyż niezgodność  z danymi z ewidencji ludności przy jednoczesnym wzroście produkowanych odpadów przyczynia się do dalszego wzrostu cen ich odbioru i uderza w tych mieszkańców, którzy rzetelnie wypełniają deklaracje śmieciowe i płacą za rzeczywistą liczbę domowników. Wprawdzie wielkość stawki została wyliczona na podstawie ilości osób zameldowanych na terenie gminy, to przy uwzględnieniu tej dysproporcji byłaby większa. Właścicielom nieruchomości, na których wykryto nieuczciwość w podawaniu ilości mieszkańców wymierzane są kary w oparciu o stawki jak za niewywiązywanie się z segregacji odpadów, tj. 60 zł od osoby za miesiąc przez okres nawet do 5 lat wstecz.

Jak ograniczyć wzrost cen?

1. Dokładna segregacja odpadów. Pamiętajmy, aby przestrzegać zasad segregacji. Restrykcyjne kryteria dotyczące odpadów selektywnych mogą stwarzać konieczność dodatkowego podczyszczania odpadów w sortowniach oraz powodować wzrost kosztów funkcjonowania instalacji przetwarzania odpadów komunalnych.
2. Ograniczenie liczby produkowanych odpadów. Będąc na zakupach, starajmy się w miarę możliwości ograniczać ilość opakowań, plastików, kupujmy więcej produktów nieprzetworzonych. Działania takie pozwolą ograniczyć strumień śmieci.
3. Rzetelne i uczciwe wypełnianie deklaracji śmieciowych.
4. Dbałość o otoczenie. Zwracajmy uwagę lub powiadommy odpowiednie służby jeśli zauważymy, że ktoś wyrzuca śmieci do przydrożnych rowów, lasów, lub „biesiaduje” na obiektach gminnych, wiatach i altanach, a „zabrakło siły” a czasem i kultury by posprzątać po sobie. Gminne nie znaczy niczyje!

Pamiętajmy także, że gmina w ramach gospodarki odpadami odbiera każdą ilość odpadów komunalnych (nie budowlanych i części samochodowych). Jeśli ilość pojemników do ich przechowywania jest niewystarczająca należy je umieścić w dodatkowym zakupionym już indywidualnie pojemniku o odpowiednim kolorze. Zatem nie ma żadnego uzasadnienia i usprawiedliwienia wyrzucanie odpadów komunalnych do lasów itp. Odpady budowlane z gospodarstw domowych, tzw. „czysty gruz” oraz opony samochodów osobowych można nieodpłatnie oddać na PSZOK w Łące. 

PAMIĘTAJMY: problem gospodarki śmieciowej, z którym mierzą się wszystkie gminy w całej Polsce można rozwiązać tylko we współpracy Gminy z Mieszkańcami, dlatego potrzeba wspólnego i zgodnego działania na rzecz odpowiedzialnego gospodarowania odpadami, po to, by ceny śmieci w naszej gminie nie rosły. To nasza wspólna troska!

_{Jarosław Babiasz}