Pomiary jakości powietrza prowadzone na przestrzeni ostatnich lat przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we Wrocławiu wskazują, że na obszarze województwa dolnośląskiego występują wysokie, ponadnormatywne poziomy zanieczyszczeń pyłu zawieszonego PM10 i PM2,5 benzo(a)piranu, arsenu i dwutlenku azotu w powietrzu. W związku z zaistniałą sytuacją Sejmik Województwa Dolnośląskiego podjął dnia 30 listopada 2017r. Uchwałę Nr XLI/1407/17 w sprawie wprowadzenia na obszarze województwa dolnośląskiego, z wyłączeniem Gminy Wrocław i uzdrowisk, ograniczeń i zakazów w zakresie eksploatacji instalacji, w których następuje spalanie paliw, która opublikowana została w Dzienniku Urzędowym Województwa Dolnośląskiego dnia 8 grudnia 2017r. pod pozycją 5155.

Uchwała skierowana jest do podmiotów, które eksploatują w szczególności kotły, piece i kominki.

Zapisy uchwały wprowadzają od dnia 1 lipca 2018r. zakaz stosowania:

  1. mułów i flotokoncentratów węglowych oraz mieszanek produkowanych z ich wykorzystaniem,
  2. węgla brunatnego oraz paliw stałych produkowanych z wykorzystaniem tego węgla,
  3. węgla kamiennego w postaci sypkiej o uziarnieniu poniżej 3mm,
  4. biomasy stałej o wilgotności w stanie roboczym powyżej 20%.

Wprowadzenie takiego zakazu wynika z faktu, że węgiel brunatny oraz najdrobniejsze frakcje węgla kamiennego, muły węglowe i flotokoncentraty, to paliwa stałe generujące największe emisje zanieczyszczeń, szczególnie w zakresie emisji pyłów oraz benzo(a)pirenu. Węgiel brunatny jest jakościowo dużo gorszym paliwem niż węgiel kamienny i charakteryzuje się niższą wartością opałową (zazwyczaj poniżej 19 MJ/kg), co związane jest zarówno z jego budową chemiczną, jak też wysoką zawartością popiołu (powyżej 20 %) oraz wilgoci (powyżej 30 %). Przekłada się to bezpośrednio na konieczność spalenia większej, w stosunku do węgla kamiennego, ilości paliwa (a tym samym uwolnienia większej ilości pyłu do atmosfery), celem uzyskania żądanej ilości ciepła. Węgiel brunatny zawiera także znacznie więcej od węgla kamiennego części lotnych (na poziomie ok. 40-60 %), które podczas spalania uwalniane są w postaci wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA), w tym benzo(a)piren. Natomiast spalanie mułów węglowych i flotokoncentratów węglowych, tj. najdrobniejszych frakcji węgla kamiennego, jest bezpośrednią przyczyną wysokich stężeń pyłu w powietrzu. Szacuje się, że podczas spalania mułów węglowych i flotokoncentratów, ilość uwalnianego do atmosfery pyłu jest 10-50-krotnie większa, niż podczas spalania węgla kawałkowego. Jak już wcześniej wspomniano zapisy projektu uchwały obejmują także zakaz stosowania biomasy o wilgotności większej niż 20 %. Spalanie drewna o wilgotności powyżej 20 % nie tylko jest mniej wydajne energetycznie, gdyż część energii spalania zostaje zużyta na odparowanie wilgoci, ale przede wszystkim zwiększa emisję wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych, w tym benzo(a)pirenu. Biorąc powyższe pod uwagę, zakaz stosowania ww. paliw w ogrzewnictwie indywidualnym stał się niezbędny.

Z przyjętego dokumentu wynika, że pożądanym sposobem ogrzewania budynków w województwie jest ciepło systemowe (z sieci ciepłowniczej) oraz ogrzewanie gazowe. Jeżeli jednak występują bariery techniczne lub ekonomiczne związane z podłączeniem do sieci, możliwe jest ogrzewanie paliwem stałym. Niniejsza uchwała dopuszcza stosowanie paliw stałych w źródłach ciepła:

  1. dostarczających ciepło do systemu co. pod warunkiem, że emisja pyłu nie przekroczy 40 mg/m3 (w przypadku kotłów z automatycznym podawaniem paliwa) oraz 60 mg/m3 (w przypadku kotłów z ręcznym podawaniem paliwa), a instalacja nie posiada rusztu awaryjnego;
  2. wydzielających ciepło poprzez bezpośrednie przenoszenie ciepła (np. kominek, piec kaflowy) lub bezpośrednie przenoszenie ciepła w połączeniu z przenoszeniem ciepła do cieczy (kocioł plus bojler) lub bezpośrednie przenoszenie ciepła w połączeniu z systemem dystrybucji gorącego powietrza (ogrzewanie nadmuchowe) pod warunkiem, że emisja pyłu nie będzie przekraczała 40 mg/m3 przy zamkniętej komorze spalania lub 50 mg/m3 przy otwartej komorze spalania.

Uchwała przewiduje również zakaz stosowania:

  1. od 1 lipca 2024 roku źródeł ciepła na paliwa stałe oddanych do eksploatacji przed 1 lipca 2018r.,  których emisja nie odpowiada żadnej z klas emisyjności według polskiej normy PN-EN 303-5:2012;
  2. od 1 lipca 2028 roku źródeł ciepła na paliwa stałe oddanych do eksploatacji przed 1 lipca 2018r, których emisyjność dla pyłu odpowiada 3 i 4 klasie według polskiej normy PN-EN 303-5:2012.

Monika KROSONDOWICZ-BABIASZ