Kolejne nowelizacje ustawy o ochronie przyrody przynoszą nam ponownie dość poważne i skomplikowane zmiany w zasadach dotyczących wycinki drzew. Aby pomóc Państwu w odnalezieniu się w gąszczu nie do końca jasnych przepisów postanowiliśmy zebrać je w jednym miejscu, w wersji nieco skróconej, obejmującej zagadnienia, które przysparzają największe problemy.
Co do zasady nie jest wymagane uzyskanie zezwolenia na usunięcie m.in.:
- Krzewu albo krzewów rosnących w skupisku, o powierzchni do 25 m2.
- Krzewów na terenach pokrytych roślinnością pełniącą funkcje ozdobne, urządzoną pod względem rozmieszczenia i doboru gatunków posadzonych roślin, z wyłączeniem krzewów w pasie drogowym drogi publicznej, na terenie nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków oraz na terenach zieleni.
- Drzew, których obwód pnia na wysokości 5 cm nie przekracza:
- 80 cm – w przypadku topoli, wierzb, klonu jesionolistnego oraz klonu srebrzystego;
- 65 cm – w przypadku kasztanowca zwyczajnego, robinii akacjowej oraz platanu klonolistnego;
- 50 cm – w przypadku pozostałych gatunków drzew.
- Drzew lub krzewów owocowych, z wyłączeniem rosnących na terenie nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków lub na terenach zieleni.
- Drzew lub krzewów, które rosną na nieruchomościach stanowiących własność osób fizycznych i są usuwane na cele niezwiązane z prowadzeniem działalności gospodarczej.
- Drzew lub krzewów usuwanych w celu przywrócenia gruntów nieużytkowanych do użytkowania rolniczego.
- Drzew lub krzewów na plantacjach lub w lasach w rozumieniu ustawy z dnia 28 września 1991r. o lasach.
Punkty nr 1)-4) nie wymagają wyjaśnienia, bowiem ich przekaz jest klarowny.
Głębszego wyjaśnienia wymaga natomiast treść punktu 5).
Co do zasady właściciel nieruchomości, będący osobą fizyczną nie ma obowiązku ubiegania się o wydanie zezwolenia na usunięcie drzew lub krzewów, jeśli usunięcie to nie jest związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Jeśli jednak obwody pni drzew będą przekraczały wartości podane w punkcie 3) wówczas właściciel nieruchomości zobowiązany jest do złożenia wójtowi zgłoszenia zamiaru usunięcia drzewa, z podaniem swojego imienia i nazwiska, oznaczenia nieruchomości, z której drzewo ma być usunięte oraz dołączeniem rysunku lub mapki, określającej usytuowanie drzewa na nieruchomości. Na marginesie wyjaśnienia wymagają nowo wprowadzone rozwiązania proceduralne w tym zakresie. Otóż w terminie 21 dni od dnia złożenia zgłoszenia upoważniony pracownik urzędu przeprowadza oględziny drzewa oraz sporządza stosowny protokół, a następnie w terminie kolejnych 14 dni może w drodze decyzji administracyjnej wnieść sprzeciw (jeśli spełnione zostaną przesłanki wymienione w art. 83f ust. 14 ustawy o ochronie przyrody) lub wydać zaświadczenie o braku podstaw do wniesienia sprzeciwu lub załatwić sprawę w formie milczącej zgody (podobnie jak w prawie budowlanym). Należy jednak pamiętać, że usunięcie drzewa bez wcześniejszego zgłoszenia lub przed upływem przewidzianych ustawowo 45 dni od dnia złożenia zgłoszenia lub pomimo sprzeciwu organu skutkować może naliczeniem administracyjnej kary pieniężnej. Ponadto nowela ustawy wyraźnie wskazała, że jeśli w terminie 5 lat od dokonania przez pracownika urzędu oględzin wystąpiono o pozwolenie na budowę, a budowa ta ma związek z prowadzeniem działalności gospodarczej i będzie realizowana na części nieruchomości, na której rosło usunięte drzewo, organ nakłada na właściciela nieruchomości, w drodze decyzji administracyjnej, obowiązek uiszczenia opłaty za usunięcie drzewa.
Rolnik, zgodnie z ustawą o swobodzie działalności gospodarczej oraz uchwałą Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 2 kwietnia 2007 r., sygn. akt. II OPS 1/07 prowadzi działalnością gospodarczą, bowiem ma ona charakter zarobkowy, zorganizowany i ciągły. Oznacza to zatem, że jeśli rolnik zamierza usunąć drzewo lub krzew np. w związku z budową budynków gospodarczych (stodoła, kurnik, szklarnia), budową drogi dojazdowej na pole, zacienianiem pola, utrudnianiem wykonywania prac polowych, itp. koniecznym będzie uzyskanie przez niego zezwolenia. Zezwolenie to wymagane będzie dla krzewów rosnących w skupisku o pow. powyżej 25 m2 oraz drzew, których obwody pni na wysokości 5 cm przekroczą wartości podane w punkcie 3). Procedura postępowania przebiega wówczas na starych zasadach.
Odnośnie punktu 6) przedostatnia nowelizacja ustawy o ochronie przyrody wskazuje, że zezwolenie nie jest wymagane w przypadku usuwania drzew i krzewów w celu przywrócenia gruntów nieużytkowanych do użytkowania rolniczego. Spełnienie warunków braku użytkowania rolniczego gruntu, na którym rośnie drzewo albo krzew i określonego celu usunięcia, wystarcza do usunięcia drzewa i krzewu bez zezwolenia. Sytuacja ta dotyczy w szczególności gruntów kupionych od Agencji Nieruchomości Rolnych, które w wyniku wieloletniego nieużytkowania pokryły się drzewostanem, który należy usunąć, aby grunt można było rolniczo użytkować. Przed przystąpieniem do wycinki drzew właściciel nieruchomości bądź osoba z wykształceniem przyrodniczym, winni przeprowadzić ich oględziny pod względem występowania gatunków objętych ochroną tj. rośliny, zwierzęta i grzyby, wymienione w załącznikach do rozporządzeń Ministra Środowiska: z dnia 09.10.2014r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz.U. z 2014r., poz. 1409), z dnia 09.10.2014r. w sprawie ochrony gatunkowej grzybów (Dz.U. z 2014r., poz. 1408), z dnia 16.12.2016r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016r., poz. 12183). Stwierdzenie obecności gatunków chronionych wiązało się będzie bowiem z koniecznością wystąpienia do Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska we Wrocławiu z wnioskiem o wydanie zezwolenia na czynności podlegające zakazom w stosunku do gatunków chronionych. Na uwagę zasługuje również fakt, że zgodnie z § 9 pkt. 1) rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt obowiązuje zakaz usuwania gniazd ptasich w okresie ich rozrodu tj. od dnia 01 marca do 15 października. Jeśli zatem na przedmiotowych drzewach znajdowały się będą gniazda ptasie to ich usunięcie będzie mogło nastąpić wyłącznie poza ww. okresem, po uzyskaniu zezwolenia Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska we Wrocławiu, o którym mowa wyżej.
W kontekście punktu 7) nie uległy zmianie przepisy dotyczące usuwania drzew z terenów nieruchomości, na których znajduje się las – Ls, zgodnie z zapisami w ewidencji gruntów i budynków. Właściciele tych nieruchomości nadal winni prowadzić gospodarkę leśną w oparciu o uproszczony plan urządzania lasu.
Monika Krosondowicz-Babiasz