Zgodnie z nową ustawą zezwolenie to nie jest już wymagane w przypadku drzew lub krzewów, które rosną na nieruchomościach stanowiących własność osób fizycznych i są usuwane na cele niezwiązane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Oba warunki - własność nieruchomości przysługująca osobie fizycznej i określony cel usunięcia - muszą zostać spełnione jednocześnie, żeby usunięcie mogło nastąpić bez kontroli administracyjnej.

Wyjaśnienia w tym miejscu wymaga sytuacja rolników i prowadzonej przez nich działalności. Działalność rolnicza jest działalnością gospodarczą w rozumieniu ustawy z dnia 2 lipca 2004 r.  o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jednolity: Dz.U. z 2015 r., poz. 584 ze zmianami) z tym, że nie stosuje się do niej rozwiązań wynikających z tej ustawy. Zgodnie z art. 3 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej przepisów tej ustawy nie stosuje się do:

1. działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego;
2. wynajmowania przez rolników pokoi, sprzedaży posiłków domowych i świadczenia w gospodarstwach rolnych innych usług związanych z pobytem turystów;
3. wyrobu wina przez producentów będących rolnikami wyrabiającymi mniej niż 100 hektolitrów wina w ciągu roku gospodarczego;
4. działalności rolników w zakresie sprzedaży.

Powyższe jednak nie oznacza, że działalność wytwórcza w rolnictwie nie jest działalnością gospodarczą. Naczelny Sąd Administracyjny w uchwale siedmiu sędziów z dnia 2 kwietnia 2007 r., sygn. akt. II OPS 1/07 wyjaśnił, iż prowadzenie gospodarstwa rolnego jest prowadzeniem działalności gospodarczej, bowiem ma charakter zarobkowy, zorganizowany i ciągły.

Oznacza to zatem, że jeśli rolnik zamierza usunąć drzewo lub krzew np. w związku z budową budynków gospodarczych (stodoła, kurnik, szklarnia), budową drogi dojazdowej na pole, zacienianiem pola, utrudnianiem wykonywania prac polowych, itp. koniecznym będzie uzyskanie zezwolenia. Dotyczy to krzewów rosnących w skupisku o pow. powyżej 25 m² oraz drzew, których obwody pni na wysokości 130 cm wynoszą więcej niż 100 cm (w przypadku topoli, wierzb, kasztanowca zwyczajnego, klonu jesionolistnego, klonu srebrzystego, robinii akacjowej oraz platanu klonolistnego) albo więcej niż 50 cm (w przypadku pozostałych gatunków drzew).

Nowelizacja ustawy o ochronie przyrody wskazuje również, że zezwolenie nie jest także wymagane w przypadku usuwania drzew i krzewów w celu przywrócenia gruntów nieużytkowanych do użytkowania rolniczego. Także w tym przypadku spełnienie warunków braku użytkowania rolniczego gruntu, na którym rośnie drzewo albo krzew i określonego celu usunięcia, wystarcza do usunięcia drzewa i krzewu bez zezwolenia. Sytuacja ta dotyczy w szczególności gruntów kupionych od Agencji Nieruchomości Rolnych, które w wyniku wieloletniego nieużytkowania pokryły się drzewostanem, który należy usunąć, aby grunt można było rolniczo użytkować.

Przed przystąpieniem do wycinki drzew właściciel nieruchomości bądź osoba z wykształceniem przyrodniczym, winni przeprowadzić ich oględziny pod względem występowania gatunków objętych ochroną tj. rośliny, zwierzęta i grzyby, wymienione w załącznikach do rozporządzeń Ministra Środowiska: z dnia 09.10.2014r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz.U. z 2014r., poz. 1409), z dnia 09.10.2014r. w sprawie ochrony gatunkowej grzybów (Dz.U. z 2014r., poz. 1408), z dnia 16.12.2016r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016r., poz. 12183). Stwierdzenie obecności gatunków chronionych wiązało się będzie bowiem z koniecznością wystąpienia do Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska we Wrocławiu z wnioskiem o wydanie zezwolenia na czynności podlegające zakazom w stosunku do gatunków chronionych.

Na uwagę zasługuje również fakt, że zgodnie z § 9 pkt. 1) rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt obowiązuje zakaz usuwania gniazd ptasich w okresie ich rozrodu tj. od dnia 01 marca do 15 października. Jeśli zatem na przedmiotowych drzewach znajdowały się będą gniazda ptasie to ich usunięcie będzie mogło nastąpić wyłącznie poza ww. okresem, po uzyskaniu zezwolenia Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska we Wrocławiu, o którym mowa wyżej.

Wyjątki do ustawy:

Usuwanie drzew w lasach: Nie uległy zmianie przepisy dotyczące usuwania drzew z terenów nieruchomości, na których znajduje się las – Ls, zgodnie z zapisami w ewidencji gruntów i budynków. Właściciele tych nieruchomości nadal winni prowadzić gospodarkę leśną w oparciu o uproszczony plan urządzania lasu.

Pomniki przyrody: Zdarza się, że drzewo znajdujące się na prywatnej działce stanowi pomnik przyrody. Drzewa tego nie można usuwać dopóki obowiązuje dokument prawny, obejmujący go ochroną prawną.

Poniżej zamieszczono dodatkowe wyjaśnienia Ministerstwa Środowiska do znowelizowanej ustawy o ochronie przyrody:

Monika Krosondowicz-Babiasz